İngilizce Bu sayfa
İspanyolca Bu sayfa

Klinik Bilgiler

Semptom ve Lezyonlar

Semptomların ve lezyonların ciddiyeti enfektif virusun virulansı, kanatlının türü (yumurtacı veya etlik ) ve enfekte kanatlının bağışıklık durumuna bağlıdır. İki ayrı klinik tablo izlenir:

  1. Akut klinik IBD
  2. Subklinik IBD

1. Akut Klinik IBD

  • Hastalık ani başlar
  • Enfekte hayvanlar durgun, tüyleri kabarık, düşkün görüntüdedir ve bazen havalandırmayı gagaladıkları izlenir.
  • Enfeksiyondan 3 gün sonra morbidite ve mortalite başlar, 5-7 günde pik yapar ve düşer.
  • Mortalite göz ardı edilebilecek kadar az veya virulent IBDV vakalarında %90 kadar olabilir. Genellikle mortalite %10-20 kadardır.
  • Saha koşullarında yumurtacılılarda mortalite , broilerlere (etçi tavuklara )oranla daha yüksektir.
  • Ölen hayvanlar genellikle dehidre durumdadir (böbrek lezyonlari olusturur).
  • Sıklıkla bacaklarda ve göğüs kaslarında peteşiyel kanamalar izlenir.
  • Kursak ve taşlık birleşiminde kanama ve erozyonlar izlenebilir.
  • Hastalığın şiddetine bağlı olarak bursal lezyonlar değişiklik gösterir . Bursanın boyutunda, ağırlık ve morfolojisindeki oluşabilecek değişikliklerin özeti aşağıda tabloda yer almıştır.
Enfeksiyondan sonraki
gün sayısı		BoyutMorfoloji
2 - 3 Bursanın boyutu ve ağırlığı artar Jelatinöz ve ödemli sarı renkli bir transudat serozal yüzeyi
kaplar.Renk normal beyazdan krem rengine doğru değişir.
Peteşiyelden yaygına kadar değişen kanamalar izlenebilir.
4 Bursa normal boyut ve ağırlığının 2 katına ulaşır.
5 Bursa normal ağırlığına döner Transudat ve ödem kaybolur. Bursa gri bir renk alır.
8 Bursa normal ağırlığının 1/3’üne ulaşır

Varyant IBDV suşları ciddi yangısal reaksiyonlara neden olmazlar. Yine de şiddetli bursal atrofi karakteristik bir bulgudur ve mortalite genellikle %5’den azdır.

Çok virulent IBDV suşları bursa fabriciusa ek olarak timus, sekal tonsiller ve dalak gibi lenfoid organlarda ciddi lezyonlara neden olurlar.

2. Subklinik IBD

  • Subklinik IBDV civcivler yumurtadan çıktından sonraki ilk 2 haftada IBDV virusu ile karşılaştıklarında oluşur ve enfeksiyon döneminde hastalığı önleyebilen fakat bursadaki viral replikasyonu önleyemeyen maternal antikora sahiptirler.
  • Bursa atrofisi, immunosupresyon ve buna bağlı olarak sekunder enfeksiyonlara (E.coli gibi) yakalanma olasılığının artışı ile karakterizedir.
  • Klinik IBD’de mortalitete piki izlenmez.
  • Broilerlerde sekunder enfeksiyonlar, genellikle E.coli, sürekli standart günlük mortalite artışı ve yemden yararlanmanın azalmasına neden olur.
  • Immunosupresyondan dolayi enfeksiyonu takiben yapilan asilamalardan daha zayif reaksiyonlar alinabilir.


Derleyen Dr J J (Sjaak) de Wit ve William Baxendale.

Normal bursa ve IBDV enfeksiyonundan sonra atrofik bursa


Soldan sağa bursalar:
Akut dönem. Genişlemiş ödemli bursa. Enfeksiyondan 5 gün sonra bursa normal boyutuna döner.
Burada olduğu gibi kanamalı olabilir. Enfeksiyondan 8 gün sonra bursa atrofiye olur ve normal boyutunun 1/8’ine kadar düşebilir.